2310 326 579Η εθιστική προσωπικότητα
Πρέπει να ξεκαθαριστεί πως η εθιστική προσωπικότητα για την οποία μιλώ δημιουργείται από την ασθένεια του εθισμού και αντιπροσωπεύει μια αλλαγή που προέρχεται από την εθιστική διαδικασία που συμβαίνει μέσα στο άτομο. Αυτή η προσωπικότητα δεν προϋπάρχει της ασθένειας του εθισμού ούτε αντιπροσωπεύει μια προδιάθεση στον εθισμό. Μάλλον, αναδύεται από την εθιστική διαδικασία. Με τον ίδιο τρόπο που ο καρκίνος και άλλες μακροχρόνιες αρρώστιες μπορεί να αλλοιώσουν την προσωπικότητα κάποιου, η αρρώστια του εθισμού επίσης μπορεί να επηρεάσει τη ζωή και την προσωπικότητα ενός ατόμου. Αυτό εννοώ όταν χρησιμοποιώ τον όρο εθιστική προσωπικότητα.
Η πιο σημαντική πλευρά αυτού του πρώτου σταδίου είναι η δημιουργία αυτής της εθιστικής προσωπικότητας: Ο Εαυτός και ο Εθισμένος. Ο Εαυτός πρεσβεύει την «φυσιολογική» ανθρώπινη πλευρά του εθισμένου προσώπου ενώ ο Εθισμένος πρεσβεύει την πλευρά που καταβροχθίζει και μεταμορφώνει ο εθισμός. Τελικά το εθισμένο άτομο σχηματίζει μια σχέση εξάρτησης με την εθιστική του προσωπικότητα. Το παρακάτω απόσπασμα από το βιβλίο του Robert Louis Stevenson Δόκτωρ Τζέκυλ και Κύριος Χάιντ, παρέχει μια ακριβή περιγραφή αυτών των δυο πλευρών της προσωπικότητας του εθισμένου. Σε αυτό το απόσπασμα, ο Δόκτωρ Τζέκυλ περιγράφει το χάσιμο του «Εαυτού» του.
«…ενώ αρχικά η δυσκολία ήταν να ξεφορτωθώ το σώμα του Τζέκυλ, τελευταία είχε σταδιακά αλλά αποφασιστικά μεταφερθεί από την άλλη πλευρά…
Σιγά-σιγά έχανα την επαφή μου με τον αρχικό και καλύτερο εαυτό μου για να ενσωματωθώ λίγο-λίγο με τον δεύτερο και χειρότερο εαυτό μου».
Μόλις μια εθιστική προσωπικότητα εγκατασταθεί μέσα στο άτομο, το συγκεκριμένο αντικείμενο ή γεγονός του εθισμού δεν είναι τόσο σημαντικό. Όταν ο εθισμένος πάρει σταθερά τον έλεγχο, τα εθισμένα άτομα μπορούν (και συχνά το κάνουν) να αλλάξουν εθιστικά αντικείμενα καθώς αλλάζουν οι προτιμήσεις τους ή καθώς προκύπτουν προβλήματα με κάποιο συγκεκριμένο αντικείμενο ή γεγονός. Οι εθισμένοι που αλλάζουν αντικείμενα εθισμού επίσης γνωρίζουν πως έτσι οι άνθρωποι γύρω τους, τους αφήνουν ήσυχους.
Είναι πολύ σημαντικό οι εθισμένοι στην ανάρρωση να κατανοήσουν την εθισμένη πλευρά της προσωπικότητάς τους γιατί θα μείνει μαζί τους για όλη τους τη ζωή. Σε κάποιο βαθμό, ο Εθισμένος μέσα τους θα ψάχνει πάντα για κάποιο αντικείμενο ή κάποιου είδους γεγονός με το οποίο να σχηματίσει μια εθιστική σχέση. Σε κάποιο επίπεδο, αυτή η προσωπικότητα θα θέλει πάντα να δώσει στο άτομο την ψευδαίσθηση πως υπάρχει κάποιο αντικείμενο ή γεγονός που μπορεί να τον θρέψει.
Ο όρος στεγνό μεθύσι περιγράφει την κατάσταση του ατόμου που η ζωή του ελέγχεται από την εθιστική προσωπικότητα παρόλο που βρίσκεται σε αποχή από χρήση ουσιών, τζόγο, σεξουαλική εθιστική δράση και πάει λέγοντας. Οι άνθρωποι που είναι στεγνά μεθυσμένοι, θα εμπιστευτούν την εθιστική διαδικασία και θα αποκόψουν τον εαυτό τους από τα φυσιολογικά είδη σχέσεων που χρειάζονται για να τραφούν. Άνθρωποι που είναι σε ένα πρόγραμμα ανάρρωσης από τον εθισμό στο αλκοόλ για παράδειγμα, χρειάζεται να καταλάβουν καθαρά ότι είναι επιρρεπείς στο να σχηματίσουν μια πιθανή εθιστική σχέση με κάποιο άλλο αντικείμενο ή γεγονός, όπως το φαγητό ή το τζόγο. Γι’ αυτά τα άτομα, η νηφαλιότητα αποκτά νέες διαστάσεις: αντί να παρακολουθούν μόνο τη σχέση τους με το αλκοόλ, χρειάζεται επίσης να μάθουν πώς να παρακολουθούν το εθισμένο κομμάτι του εαυτού τους.
Στο παράδειγμα με τον εθισμό στο φαγητό και στο αλκοόλ, είναι δυνατόν για έναν αλκοολικό σε ανάρρωση, μέσα σε τρία ή τέσσερα χρόνια από την αποχώρησή του από κάποια θεραπευτική κοινότητα για τον αλκοολισμό, να έχει πάρει είκοσι ή είκοσι πέντε κιλά και να είναι όσο δυστυχισμένος και συναισθηματικά απομονωμένος όσο την ημέρα που μπήκε στην θεραπευτική κοινότητα. Όπως είπε ένα τέτοιο άτομο, «τώρα βλέπω πως τρώω ακριβώς για τους ίδιους λόγους που έπινα: νιώθω μοναξιά, φοβάμαι». Πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους πηγαίνουν στο ΑΑ τακτικά, δουλεύουν καλά το πρόγραμμα της ανάρρωσης τους και βρίσκουν πως η ζωή τους δεν είναι γεμάτη κρίσεις, αλλά κάτι στέκεται εμπόδιο στο δρόμο τους προς την γαλήνη – ένας άλλος εθισμός.
Είναι καθώς κατανοούμε την εθιστική προσωπικότητα, ακόμα και στην ανάρρωση, όπου οι λέξεις πονηρή, πολύπλοκη, ισχυρή δείχνουν το αληθινό τους νόημα. Είναι η εθιστική σχέση μέσα στον ίδιο τους τον εαυτό που τα άτομα στην ανάρρωση θα πρέπει να αναγνωρίσουν και να σπάσουν, κι όχι μόνο η σχέση με ένα αντικείμενο. Εδώ είναι το σημείο που η απόλυτη ανάρρωση αρχίζει.