2310 326 579Γιατί να με απασχολεί ο θυμός; Έτσι και αλλιώς, όλοι κάποτε δε θυμώνουμε; Ασφαλώς. Ο θυμός είναι ένα ανθρώπινο συναίσθημα που όλοι κάποτε νιώθουμε. Το βασικό είναι οι συνέπειές του – τι συμβαίνει όταν θυμώνουμε; Εάν δεν συμβαίνει τίποτα, τότε ο θυμός σου δεν εμπνέει και ιδιαίτερη ανησυχία, αφού οι συνέπειες του είναι περιορισμένες. Εάν, ωστόσο, κάνεις πράγματα που είναι ηττοπαθή για εσένα ή βλάπτεις άλλους – εάν δηλ. υπάρχουν επώδυνες ή επιζήμιες συνέπειες σαν αποτέλεσμα του θυμού σου – τότε πράγματι έχεις ένα λόγο να ανησυχείς.
Ένα παράδειγμα επιζήμιας συνέπειας του θυμού θα μπορούσε να είναι το εξής: Θέλεις να φύγεις από τη δουλειά νωρίς το απόγευμα για να πας να παίξεις γκολφ. Πηγαίνεις στη δουλειά νωρίτερα, απ’ ότι καθημερινά και εργάζεσαι και κατά τη διάρκεια του μεσημεριανού διαλείμματος, για να αναπληρώσεις τις ώρες που δε θα δουλέψεις φεύγοντας νωρίτερα. Στα μέσα του απογεύματος, έρχεται το αφεντικό σου και σου αναθέτει μια καινούργια δουλειά που πρέπει να τελειώσει εντός της ημέρας. Εσύ υπακούς, αλλά δεν καταφέρνεις να τελειώσεις τη δουλειά παρά αργά το απόγευμα, όταν είναι πλέον αργά να παίξεις γκολφ. Όσο περνάει η ώρα και είσαι ακόμα στη δουλειά, τόσο πιο έξαλλος γίνεσαι.
Όταν φεύγεις, καθ’ οδόν προς το σπίτι, σταματάς σε ένα μπαρ για να εκτονώσεις μέρος του θυμού σου. Καταλήγεις να έχεις πιει πάρα πολύ, να πας σπίτι πολύ αργά και να εμπλακείς σ’ ένα καυγά με τη γυναίκα σου, στην οποία παρέλειψες να τηλεφωνήσεις και να την ενημερώσεις ότι θ’ αργήσεις.
Ή, αντί να σταματήσεις σε ένα μπαρ, πηγαίνεις απευθείας σπίτι, με πολύ κακή διάθεση. Σκοντάφτεις στα παιχνίδια των παιδιών, που είναι σκορπισμένα στο σαλόνι, όπου αυτά έπαιζαν περιμένοντάς σε. Ξεσπάς το θυμό σου στα παιδιά, λέγοντάς τους να καθαρίσουν αμέσως το δωμάτιο. Όταν αυτά καθυστερούν να μαζέψουν τα παιχνίδια τους, εσύ τα απειλείς και τελικά, ξεσπώντας σε θυμό, τα στέλνεις για ύπνο. Στη συνέχεια, κάθεσαι για φαγητό με τη γυναίκα σου και αρχίζεις να την ψέλνεις και να της λες πόσο κακιά μάνα είναι.
Πότε εμφανίζονται οι συνέπειες του θυμού;
Για κάποιους από εμάς, οι επώδυνες και επιζήμιες συνέπειες του θυμού αρχίζουν όταν τον εξωτερικεύουμε. Ακραία παραδείγματα των συνεπειών αυτών, παίρνουν τη μορφή οικογενειακής βίας και κακοποίησης παιδιών. Από την άλλη, κάποιοι από εμάς συμβαίνει να αρνούμαστε να αναγνωρίσουμε το θυμό μας ή να δυσκολευόμαστε να τον αποδεχθούμε και να τον εκφράσουμε ανοιχτά στους άλλους. Πιθανόν να τον κρύβουμε και να τον κρατάμε για τον εαυτό μας – να τον καταπνίγουμε βαθιά μέσα μας. Πιθανόν να φοβόμαστε ότι, αν τον εκφράσουμε ανοιχτά, δε θα είμαστε αρεστοί στους άλλους.
Κάποιοι από εμάς, που, για οποιοδήποτε λόγο, έχουμε την τάση να καταπνίγουμε το θυμό μας, μπορεί να βρήκαμε τρόπο εκτόνωσής του στη χρήση ναρκωτικών. Όταν κάναμε χρήση, πιθανόν να είχαμε γίνει ιδιαίτερα ερειστικοί ή επιθετικοί. Κάποιοι άλλοι, μπορεί να κρύβουμε το θυμό μας, αλλά, στη συνέχεια, να τον εκτονώνουμε, με ξεσπάσματα εις βάρος αγαπημένων ευάλωτων προσώπων.
Πως να μάθουμε να κατανοούμε το θυμό και τα αίτια που τον προκαλούν;
Το να μάθουμε να διαχειριζόμαστε το θυμό με υγιείς τρόπους, χωρίς να βλάπτουμε τον εαυτό μας και τους άλλους, αποτελεί ένα σημαντικό κομμάτι της καθημερινής ζωής. Ενώ είναι για όλους μας σημαντικό να μάθουμε να αντιμετωπίζουμε αποτελεσματικά το θυμό μας, για κάποιους από εμάς είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Εάν αναρρώνουμε από προβλήματα ναρκωτικών και αλκοολισμού ή συναισθηματικής φύσεως, εάν δε μάθουμε να ελέγχουμε το θυμό μας, κινδυνεύουμε να προκαλέσουμε την αναζωπύρωση αυτών των προβλημάτων.
Η έκφραση «Με θυμώνεις τόσο πολύ!»
Οι περισσότεροι από εμάς νομίζουμε ότι, αυτό που μας θυμώνει, είναι οι άλλοι άνθρωποι ή διάφορες καταστάσεις. Πιστεύουμε ότι, αυτό που προκαλεί το θυμό μας, είναι οι πράξεις των άλλων ή τα γεγονότα. Καθιστούμε τους άλλους υπεύθυνους για το θυμό μας – μας «πατούν τα κουμπιά μας». Ή, πιστεύουμε ότι είμαστε ευέξαπτοι ή ότι «βραχυκυκλώνουμε εύκολα» – υπονοώντας ότι έτσι είμαστε φτιαγμένοι και δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα γι’ αυτό. Πιστεύουμε λανθασμένα ότι η συναισθηματική μας φόρτιση – ο θυμός μας – οφείλεται σε εξωτερική πίεση. Πιστεύουμε ότι δεν μπορούμε να αλλάξουμε αυτά τα συναισθήματα, εάν, πρώτα, δεν αλλάξουν τα «αίτια» – οι εξωγενείς παράγοντες ή οι άλλοι άνθρωποι – που τα προκαλούν. Το να ρίχνουμε την ευθύνη σε οτιδήποτε, πέρα από εμάς, μας επιτρέπει να εκλογικεύουμε το θυμό μας. Δικαιολογούμε το θυμό μας, ενοχοποιούμε τους άλλους και αρνούμαστε να αλλάξουμε τη συμπεριφορά μας.
Για κάποιους από εμάς, το να ενοχοποιούμε τους άλλους ή τις καταστάσεις, μας προσφέρει μια δικαιολογία προκειμένου να καταφύγουμε στην χρήση αλκοόλ ή άλλων ναρκωτικών. Για κάποιους άλλους, το να επιρρίπτουμε αλλού ευθύνες, δικαιολογεί το θυμό μας και έτσι, θεωρούμε ότι μπορούμε να παραμένουμε θυμωμένοι.
Αντίθετα με αυτό που πιστεύουν οι περισσότεροι για το θυμό – δηλαδή, ότι, αυτό που μας θυμώνει, είναι οι άλλοι άνθρωποι ή οι καταστάσεις – στην πραγματικότητα, αυτό που προκαλεί το θυμό μας είναι ο θυμωμένος τρόπος σκέψης, δηλαδή, το να σκεφτόμαστε θυμωμένα για πράγματα που μας συμβαίνουν. Αυτό που μας θυμώνει είναι αυτό που σκεφτόμαστε ή λέμε στον εαυτό μας για ένα συγκεκριμένο γεγονός και όχι το ίδιο το γεγονός.
Όταν αξιολογούμε ή εκτιμάμε κάτι με αρνητικό τρόπο, το πιθανότερο είναι να συγχυστούμε. Εάν, όμως, προσεγγίσουμε κάτι λιγότερο αρνητικά ή περισσότερο θετικά, το πιθανότερο είναι να αισθανθούμε καλύτερα.
Βασικά, δε μας συγχύζουν τα γεγονότα, αλλά ο τρόπος που σκεφτόμαστε σε σχέση με αυτά. Με άλλα λόγια, αισθανόμαστε όπως σκεφτόμαστε.
Οπότε, αυτό που βασικά λέμε είναι ότι, το σκεπτικό μας είναι αυτό που προκαλεί το θυμό μας και όχι η ίδια η κατάσταση. Ο τρόπος σκέψης που προκαλεί το θυμό μας έχει να κάνει με την ανάγκη μας να ελέγχουμε τα πράγματα και την απαίτησή μας να γίνεται οπωσδήποτε το δικό μας! Αυτή η διαδικασία ξεκινάει με το να θέλουμε να γίνεται το δικό μας, που είναι μια φυσιολογική κατάληξη του εγωκεντρισμού που όλοι έχουμε. Όταν, αυτή μας η επιθυμία δεν εκπληρώνεται και δεν παίρνουμε αυτό που θέλουμε, πιθανόν να στενοχωρηθούμε λίγο.
Αυτό που γίνεται, ωστόσο, στην διαδικασία του θυμού, είναι ότι αλλάζουμε ή διακόπτουμε τον τρόπο σκέψης μας και αντί απλά να θέλουμε να γίνεται το δικό μας, απαιτούμε να γίνεται το δικό μας – πρέπει οπωσδήποτε να γίνει το δικό μου! Όσο περισσότερο θυμώνουμε, τόσο περισσότερο απαιτούμε ή επιμένουμε ότι θα έπρεπε να γίνει το δικό μας, αλλά δεν ικανοποιούμαστε.