Εθισμοί - Εξαρτήσεις

Πώς η χρήση ουσιών επηρεάζει τον εγκέφαλο σου;

Είναι πάρα πολύ ενδιαφέρον να δούμε πως ένας χρήστης επηρεάζει τον εγκέφαλο του καθώς παίρνει ουσίες. Ακούμε συχνά “Έκανε κέφι”, τι σημαίνει όμως στην πραγματικότητα αυτό; 

Τα εγκεφαλικά κύτταρα επικοινωνούν μέσω χημείας.

Κάθε σκέψη, συναίσθημα ή πράξη που βιώνεις σχετίζεται με το νευρικό σου σύστημα. Αυτό το σύστημα περιλαμβάνει τον εγκέφαλό σου, τη σπονδυλική σου στήλη και τα νεύρα που εκτείνονται σε όλο σου το σώμα.

Προκειμένου να ρυθμίζεις τη σκέψη, συναισθήματα και πράξεις, ο εγκέφαλός σου πρέπει να είναι πιο περίπλοκος και πιο ευέλικτος από οποιονδήποτε άλλο ηλεκτρονικό υπολογιστή έχει ποτέ επινοηθεί. Ένας μέρος από αυτό που κάνει τον εγκέφαλό σου τόσο ισχυρό ανήκει σε έναν τύπο κυττάρων που ονομάζεται νευρώνας.

Ο εγκέφαλός σου περιλαμβάνει εκατομμύρια νευρώνες. Υπάρχουν επίσης εκατομμύρια νευρώνες στην σπονδυλική σου στήλη καθώς και νεύρα που απλώνονται σε όλο το σώμα σου.

Κατά τη διάρκεια κάθε στιγμής της ζωής σου, αυτοί οι νευρώνες ‘εκτοξεύουν’ μηνύματα ο ένας στον άλλον σε απίστευτες ταχύτητες. Στην πράξη, οι νευρώνες ‘μιλούν’ ο ένας στον άλλον. Αλλά αντί να χρησιμοποιούν λέξεις, όπως κάνουμε σε καθημερινές συζητήσεις, οι νευρώνες χρησιμοποιούν θετικά και αρνητικά ηλεκτρικά φορτία και συγκεκριμένες χημικές ουσίες. Αυτές οι ουσίες περιλαμβάνουν νευροδιαβιβαστές, γνωστούς επίσης και ως διαβιβαστές.

Ένας νευρώνας (ο αποστολέας) απελευθερώνει έναν νευροδιαβιβαστή μέσα στη σύναψη – το κενό ανάμεσα στους νευρώνες. Ένας άλλος νευρώνας (ο δέκτης) δέχεται το νευροδιαβιβαστή. Αφού δεχτεί το νευροδιαβιβαστή, ο νευρώνας ‘δέκτης’ υφίσταται ηλεκτρικές και χημικές αλλαγές. Στη συνέχεια, αυτές οι αλλαγές πυροδοτούν αλλαγές σε άλλους νευρώνες. Το τελικό αποτέλεσμα όλων αυτών των αλλαγών στους νευρώνες είναι νέες αντιδράσεις από τους αδένες σου, τα όργανα και τη συμπεριφορά σου.

Όταν μιλάμε για εξάρτηση ουσιών, οι νευροδιαβιβαστές παίζουν σημαντικό ρόλο. Το αλκοόλ και τα άλλα ναρκωτικά προκαλούν πολλές από τις συνέπειές τους, με το να αλλάζουν τις δράσεις των νευροδιαβιβαστών. Η χρήση ναρκωτικών μπορεί:

  • Να αλλάξει τον τρόπο που οι νευρώνες παράγουν νευροδιαβιβαστές.
  • Να αλλάξει τον τρόπο που οι νευρώνες απελευθερώνουν νευροδιαβιβαστές.
  • Να αλλάξει τον τρόπο που οι νευροδιαβιβαστές επιστρέφουν στον ‘αποδέκτη’ νευρώνα.
  • Να μιμηθεί το αποτέλεσμα του νευροδιαβιβαστή.
  • Να μπλοκάρει το αποτέλεσμα του νευροδιαβιβαστή.
  • Να βελτιώσει το αποτέλεσμα του νευροδιαβιβαστή.

Όταν συμβαίνουν τέτοιες αλλαγές στον εγκέφαλό σου, η διάθεσή σου αλλάζει επίσης. Χρησιμοποιούμε τη φράση «ναρκωτικά που αλλάζουν τη διάθεση» για έναν λόγο: Αυτά τα ναρκωτικά αλλάζουν τον τρόπο που νιώθεις (αισθάνεσαι).

Πολλοί από τους νευροδιαβιβαστές που εμπλέκονται στην εξάρτηση, είναι αυτοί που στέλνουν μηνύματα σχετικά με τον πόνο και την ευχαρίστηση. Αυτά τα μηνύματα εμφανίζονται στην σκέψη σου σαν «νιώθω καλά» ή «νιώθω άσχημα» ή χρειάζομαι ένα ποτό» ή «πρέπει να κάνω ένα βάρεμα».

Σκέψου για λίγο, μια πρόσφατη στιγμή, όταν είχες ένα δυνατό αίσθημα ευχαρίστησης. Ίσως αυτή η εμπειρία να αφορά σεξ, φαγητό, γυμναστική ή το να ακούς μουσική. Όταν εσύ είχες αυτό το ευχάριστο συναίσθημα, οι νευροδιαβιβαστές έπιαναν δουλειά στον εγκέφαλό σου.