2310 326 579
Οι συνεξαρτημένοι πάντα ψάχνουν για κάποιο άτομο που βρίσκεται σε ανάγκη για να κολλήσουν σε αυτό και βέβαια με τόσες πολλές «λυπηρές ιστορίες» και «χαμένες περιπτώσεις» που υπάρχουν γύρω μας, πάντα πετυχαίνουν το στόχο τους. Μπορούμε να τους βρούμε σε όλα τα μονοπάτια της ζωής, σαν γιατρούς, νοσοκόμες, θεραπευτές, κοινωνικούς λειτουργούς, πιστές γραμματείς, αφοσιωμένους υπαλλήλους, αυτοθυσιαζόμενους γονείς, πολιτικούς, δασκάλους, εθελοντές και πολλές φορές – όσο παράξενο και αν φαίνεται – σαν ενεργά εθισμένους. Η συνεξάρτηση μπορεί να κρυφτεί κάτω από την αναισθητική επίδραση του αλκοόλ ή των ναρκωτικών, αλλά συχνά όταν το
άτομο που υποφέρει από τον εθισμό, καταφέρνει να πετύχει ανάρρωση από την χημική του εξάρτηση, η υποβόσκουσα συνεξάρτηση θα έρθει στην επιφάνεια.
Θα πρέπει να τονίσουμε ότι δεν υποφέρουν όλοι όσοι συμμετέχουν στη μεγάλη λίστα των επαγγελμάτων που προαναφέραμε από το σύνδρομο της συνεξάρτησης. Ούτε όλοι όσοι δουλεύουν σε τέτοια επαγγέλματα ψάχνουν για αγάπη, καταξίωση και ταυτότητα μέσα από άλλους ανθρώπους. Αυτό που λέμε, είναι ότι σε όλα τα επαγγέλματα, υπάρχει ο κίνδυνος ο συνεξαρτημένος να βγει στην επιφάνεια, μασκαρεμένος σε αληθινή αγάπη και φροντίδα. Μια ένδειξη ότι το άτομο είναι συνεξαρτημένο, είναι όταν ό,τι και αν κάνει, οι άνθρωποι τους οποίους φροντίζει δε γίνονται καλύτερα ή όταν αυτός ο ίδιος νιώθει μιζέρια και μονίμως ανικανοποίητος από αυτά που κάνει.
Στην ερώτηση «πως είσαι;» ο συνεξαρτημένος συνήθως θα απαντήσει «είμαι καλά». Δεν πρόκειται ποτέ να παραμείνουν πολύ σε οποιοδήποτε πρόβλημα κι αν ακόμη όταν οι δυσκολίες τους μοιάζουν ανυπέρβλητες κι εσύ αναρωτιέσαι πως τα βγάζουν πέρα. Αυτοί θα σε διαβεβαιώσουν ότι «τα πράγματα δεν είναι τόσο άσχημα» ή ότι «τα πράγματα πάνε καλύτερα» παρόλο που είναι εμφανές ότι η κατάσταση πάει από το κακό στο χειρότερο.
Η έwοια της συνεξάρτησης είναι πολύ δύσκολο να εκτιμηθεί μιας και είναι τόσο στενά συνδεδεμένη με αυτά που η κοινωνία μας μαθαίνει περί του καλού και του σωστού. Είναι καλό να φροντίζεις τους άλλους – οι εφημερίδες είναι γεμάτες από ιστορίες ανθρώπων που έχουν δώσει τα πάντα για να φροντίζουν αρρώστους, συγγενείς ή τα άρρωστα παιδιά τους. Είναι καλό να ανησυχείς, να είσαι πιστός, να είσαι ευσυνείδητος.
Όμως η συνεξάρτηση είναι έννοια που έχει να κάνει με παραπανίσια από το κανονικό ανησυχία, φροντίδα και υποστήριξη. Η συνεξάρτηση πηγαίνει πολύ περισσότερο από αυτό που ζητάει το καθήκον, ακόμη και σε σημεία που δεν χρειάζεται να πάει. Η συνεξάρτηση έχει να κάνει με ανθρώπους που δεν είναι ποτέ ευχαριστημένοι με αυτό που επιθυμούν – είτε αυτό είναι αγάπη, σεξ, λεφτά, φήμη, φροντίδα. Έχει να κάνει με ανθρώπους που ό,τι τους δοθεί, αυτοί θα ζητήσουν περισσότερο. Είναι, για παράδειγμα, σύζυγοι που θα ξαναγυρίσουν για πολλοστή φορά στον βίαιο σύζυγο, λέγοντας ότι αυτή τη φορά θα αλλάξει ή ότι αυτή τη φορά δεν το εννοούσε.
Όταν κάποια στρατηγική του δεν δουλέψει, ο συνεξαρτημένος αντί να αλλάξει την στρατηγική, θα ξαναπροσπαθήσει διπλασιάζοντας την προσπάθεια. Για παράδειγμα, ο αλκοολικός σύζυγος ανακάλυψε που έχει κρύψει τα μπουκάλια η συνεξαρτημένη σύζυγός του. Αυτή αμέσως θα σκεφτεί ότι πρέπει να βρει μια καλύτερη κρυψώνα, πράγμα που είναι μια εντελώς αναποτελεσματική στρατηγική για να ξεπεράσει κάποιος το πρόβλημα του αλκοολισμού του. Ή όταν ο βίαιος σύζυγος ξαναχτυπήσει τη σύζυγό του, παρ’ όλες του τις υποσχέσεις ότι δε θα το ξανακάνει, η συνεξαρτημένη σύζυγός θα σκεφτεί ότι αυτό έγινε επειδή δεν ήταν καλή μαζί του, δεν του έφτιαξε τόσο καλό φαγητό, δεν τον παρηγόρησε αρκετά με τις δυσκολίες που περνάει. Με άλλα λόγια, οι συνεξαρτημένοι έχουν την τάση να κατηγορούν τον εαυτό τους για τη συμπεριφορά των εθισμένων που βρίσκονται γύρω τους, πράγμα που τους οδηγεί στο να προσπαθήσουν να είναι πιο τέλειοι, πιο προσεκτικοί, πιο σέξι, πιο οτιδήποτε.
Στο τέλος – τέλος, όλα καταλήγουν στην έwοια του ελέγχου. Ο συνεξαρτημένος προσπαθεί να ελέγξει τις πράξεις των άλλων με συγκεκριμένους τύπους συμπεριφορών. Το γεγονός ότι αυτές οι στρατηγικές δεν φέρνουν αποτέλεσμα, τον κάνουν να νιώθει ακόμη χειρότερα και να χάνει την αυτοεκτίμησή του.
Ένα άτομο που βρίσκεται υπό την επήρεια της συνεξάρτησης δεν μπορεί ποτέ να δει ότι είναι αδύνατον να ελέγξει τη συμπεριφορά των άλλων. Οι συνεξαρτημένοι κατ’ επανάληψη διαλέγουν συντρόφους που δεν αξίζουν. Μοιάζουν να μην μπορούν να μάθουν το μάθημα. Θα πούνε: «Έτσι είμαι εγώ, ξέρω ότι είμαι χαζός. Συνέχεια με εκμεταλλεύονται, αλλά δε γίνεται να αλλάξω τώρα πια».
Ίσως σε αυτό το σημείο, να αναρωτηθείτε, «δεν είναι η συνεξάρτηση απλά ένα ανθρώπινο χαρακτηριστικό;». Σίγουρα όλοι μας κάποια στιγμή της ζωής μας έχουμε πέσει σε αυτήν την παγίδα. Οποιοσδήποτε από εμάς που έχει ερωτευθεί ξέρει πολύ καλά τι σημαίνει να επηρεάζεσαι βαθύτατα από τη συμπεριφορά του άλλου ατόμου. Η παγκόσμια λογοτεχνία και η ποίηση με θέμα τον έρωτα είναι γεμάτες με ιστορίες εραστών διαλυμένων από τη σκληρότητα ή την ασυνέπεια αυτού που αγαπάνε.
Όπως και να είναι, είναι φυσικό, οι γονείς να νιώθουν αναστατωμένοι όταν τους απογοητεύουν τα παιδιά τους ή η σύζυγος να είναι στεναχωρημένη και κλαμένη που ο σύζυγος της είναι άπιστος ή της ανακοινώνει ότι θα φύγει. Και βέβαια, όλα αυτά τα συναισθήματα είναι φυσιολογικά … όμως η βάση της συνεξάρτησης δεν είναι μόνο στο αν επηρεαζόμαστε βαθιά από τη συμπεριφορά ή τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων, όσο στο ότι δεν μπορούμε να δούμε τους άλλους ανθρώπους σαν ξεχωριστές οντότητες από εμάς, με τις δικές τους συμπεριφορές, συναισθήματα και πράξεις, που εμείς δεν έχουμε καμία σχέση. Για τον συνεξαρτημένο, οι πράξεις των άλλων είναι στην ουσία δικές του πράξεις.